Hai nguyên tắc có tính chất phương pháp luận:
+ Một là, xây dựng chủ nghĩa xã hội là một hiện tượng phổ biến mang tính quốc tế, cần quán triệt các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng chế độ mới, có thể tham khảo, học tập kinh nghiệm của các nước anh em.
+ Hai là, xác định bước đi và biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội chủ yếu xuất phát từ điều kiện thực tế, đặc điểm dân tộc, nhu cầu và khả năng thực tế của nhân dân.
- Phương châm: xây dựng chủ nghĩa xã hội là một quá trình lâu dài, có nhiều bước, bước ngắn, bước dài cho nên phải làm dần dần từng bước một, phải thận trọng và vững chắc.
- Bước đi:
+ Bước đi trong cải tạo nông nghiệp: “Lúc đầu là cải cách ruộng đất, sau đó tiến lên một bước là tổ chức tổ đổi công sao cho tốt, cho khắp, lại tiến tới hình thức hợp tác xã dễ dàng rồi tiến lên hợp tác xã cao hơn”.
+ Bước đi trong công nghiệp: “Ta làm cho nông nghiệp là quan trọng và ưu tiên rồi đến tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp nhẹ, sau mới đến công nghiệp nặng”.
- Biện pháp:
+ Phải kết hợp chặt chẽ giữa hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam “xây dựng miền Bắc, chiếu cố miền Nam”.
+ Phải kết hợp giữa cải tạo với xây dựng trong đó xây dựng là chủ yếu, vừa xây dựng vừa bảo vệ.
+ Xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có kế hoạch, biện pháp, quyết tâm để thực hiện thắng lợi kế hoạch.
+ Đẩy mạnh gia tăng sản xuất phải đi đôi với thực hành tiết kiệm. Hồ Chí Minh viết: “Tăng gia là tay phải của hạnh phúc, tiết kiệm là tay trái của hạnh phúc”.
+ Phải gắn mục tiêu cao cả của chủ nghĩa xã hội với biện pháp và cách làm thiết thực, cụ thể để đáp ứng yêu cầu của nhân dân trong từng giai đoạn