Sự thành lập Tổ chức ASEAN và quan hệ Việt Nam –ASEAN

a. Sự thành lập ASEAN.
Sau khi giành được độc lập, nhiều nước Đông Nam Á có dự định thành lập một tổ chức khu vực nhằm tạo nên sự hợp tác cùng phát triển trên các lĩnh vực kinh tế, khoa học,kĩ thuật và văn hóa, hạn chế ảnh hưởng của các nước lớn đang tìm mọi cách biến Đông Nam Á thành “sân sau” của họ.

Tháng 8/1967, tại Băng Cốc (Thái Lan) Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập gồm 5 nước: Inđônêxia, Malaixia, Xingapo, Thái Lan và Philippin; tháng 1/1984 thêm Brunây.

Cơ quan lãnh đạo của ASEAN là Hội nghị ngoại trưởng được tổ chức lần lượt hàng năm ở thủ đô các nước thành viên. Ủy ban thường trực ASEAN đảm nhiệm các công việc giữa hai nhiệm kỳ họp của Hội nghị ngoại trưởng; ngoài ra còn có các ủy ban thường trực, phụ trách những ngành cụ thể với sự tham gia cuar các chuyên gia các nước thành viên.

Hoạt động của ASEAN trải qua hai giai đoạn chính:

+ Từ 1967 đến 1975: ASEAN còn là tổ chức khu vực non yếu, chương trình hợp tác giữa các nước thành viên còn rời rạc.

+ Từ 1976 đến nay: Được bắt đầu bằng Hội nghị cấp cao lần thứ nhất (họp ở Bali (Inđônêxia), tháng 2-1976) mở ra thời kì phát triển mới trong lịch sử các nước ASEAN.

Những năm 1976-1978, ASEAN nhấn mạnh hợp tác kinh tế giữa các nước thành viên và hình thành cơ cấu tổ chức chặt chẽ hơn.

Từ 1979 do vấn đề Campuchia, quan hệ ASEAN với ba nước Đông Dương là “đối đầu”. Từ cuối thập niên 1980, khi “vấn đề Campuchia” được giải quyết, mối quan hệ đó chuyển từ “đối đầu” sang “đối thoại”, mở ra khả năng mới trong quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực ở khu vực Đông Nam Á. Giữa các nước ASEAN với Việt Nam, Lào, Campuchia đã diễn ra nhiều cuộc tiếp xúc, trao đổi và hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục…Đây cũng là thời kì kinh tế ASEAN tăng trưởng mạnh.

Ngày 28/7/1995, Việt Nam gia nhập ASEAN.

Ngày 23/7/1997 ASEAN kết nạp thêm Lào và Mianma.

Từ 30/4/1999, Campuchia là thành viên thứ 10 của tổ chức này. ASEAN đã đạt được những thành tựu to lớn và tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, tạo nên những biến đổi sâu sắc trong đời sống kinh tế - xã hội các nước thành viên. Mặc dầu có những bước thăng trầm, vai trò quốc tế ASEAN ngày càng tăng.

“Hiệp ước hữu nghị và hợp tác” được ký kết tại Hội nghị cấp cao ở Bali (Inđônêxia, tháng 2.1976) đã nêu mục tiêu của ASEAN là: “Xây dựng những mối quan hệ hòa bình hữu nghị và hợp tác giữa các nước trong khu vực, tạo nên một cộng đồng Đông Nam Á hùng mạnh trên cơ sở tự cường khu vực và thiết lập một khu vực hòa bình, tự do trung lập ở Đông Nam Á. Như thế, ASEAN là một tổ chức liên minh chính trị - kinh tế của khu vực Đông Nam Á.

b. Quan hệ giữa Việt Nam và ASEAN.
Quan hệ giữa Việt Nam và ASEAN diễn ra phức tạp, có lúc hòa dịu,có lúc căng thẳng tùy theo sự biến động của quốc tế và khu vực, nhât là tình hình phức tạp ở Campuchia.

Từ cuối những năm 1980, ASEAN đã chuyển từ chính sách “đối đầu” sang “đối thoại”, hợp tác với ba nước Đông Dương. Từ khi vấn đề Campuchia được giải quyết, Việt Nam thực hiện chính sách đối ngoại “Muốn làm bạn với tất cả các nước”, quan hệ giữa Việt Nam và ASEAN được cải thiện.

Tháng 7/1992, Việt Nam tham gia Hiệp ước Bali, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong sự tăng cường hợp tác ở khu vực vì một “Đông Nam Á hòa bình, ổn định và phát triển”.

Sau khi gia nhập ASEAN (28/7/1995) mối quan hệ giữa Việt Nam và các nước trong khu vực trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, kỹ thuật ngày càng được đẩy mạnh.