một trăm câu đó vui Lịch sửu Việt Nam

1. Vua nào mặt sắt đen sì ?
Vua Mai-Hắc-Đế, sử ghi chống Đường.
2. Vua nào trong buổi hàn-vi ở chùa ?
Quét chùa mà tướng đế vương,
Lý Công, tên Uẩn xuất Đuờng lên ngôi.
3. Tướng nào bẻ gậy phò vua ?
Phò vua chống giặc cõi ngoài,
Đức Trần-Hưng-Đạo dẹp xuôi hận lòng.
4. Tướng nào dùng bút đánh lừa Vương-Thông ?
Bút thần đâu sợ Vương Thông,
Thù cha Nguyễn-Trãi có công dựng triều.
5. Ngựa ai phun lửa đầy đồng ?
Gậy thần ngựa sắt cao siêu,
Thiên Vương Phù-Đổng một chiều thét vang.
6. Voi ai nhỏ lệ ở dòng Hoá giang ?
Voi lầy nhỏ lệ Hoá giang.
Đại Vương Hưng-Đạo quyết đường dẹp Nguyên.
7. Kiếm ai trả lại rùa vàng ?
Kiếm thần, lập quốc, báo đền,
Vua Lê trả lại rùa thiêng trên hồ.
8. Súng ai rền ở Vũ-Quang thuở nào ?
Vũ-Quang chống Pháp lập đô,
Súng do Cao-Thắng, phất cờ cụ Phan.
9. Còn ai đổi mặc hoàng-bào ?
Lê-Lai đổi mặc áo vàng,
Để vua Lê-Lợi thoát vòng gian lao.
10. Nữ lưu sánh với anh hào những ai ?
Triệu, Trưng kể lại biết bao,
Nữ nhi sánh với anh hào kém chi.
11. Nhà thơ lên đoạn đầu đài ?
Ngang tàng, cung, kiếm, cầm, thi,
Ông Cao-Bá-Quát sá gì phân thây.
12. Tướng Tàu chui ống chạy dài Bắc phương ?
Thoát-Hoan, Vạn-Kiếp sa lầy,
ống đồng chui rúc từ đây kéo về.
13. Tướng Nam chẳng thiết phong vương ?
Nước Nam làm quỷ ai thề,
Tướng Trần-Bình-Trọng chẳng nề Bắc Vương.
14. Rắc lông ngỗng, thiếp nghe chàng hại cha ?
Lông ngan làm chuốc dẫn đường,
Mỵ-Châu, Trọng-Thủy còn vương hận lòng.
15. Anh hùng đại thắng Đống-Đa ?
Đống-Đa thây giặc điệp trùng,
Quang-Trung Nguyễn-Huệ, anh hùng phương nam.
16. Đông du khởi xướng, bôn ba những ngày ?
Họ Phan có cụ Sào-Nam,
.Bôn ba khởi xướng luận bàn Đông Du.
17. Lũy Thầy ai đắp, ai xây ?
Nguyễn Vương giữ vững cơ-đồ,
Lũy xây Trương Dục, Duy-Từ có công.
18. Hồng-Sơn liệp hộ triều Tây ẩn mình ?
Nguyễn-Du tạm lánh sơn trung,
.Truyện Kiều thi phẩm, anh hùng nổi danh.
19. Vua Bà lừng lẫy uy danh ?
Triệu Bà Lệ-Hải tài trinh,
.Ngàn năm dân Việt tôn vinh phụng thờ.
20. Ấu nhi tập trận cỏ tranh làm cờ ?
Mục đồng tập trận ấu thơ,
Tiên Hoàng Bộ-Lĩnh phất cờ bông lau.
21. Vua nào nguyên-súy hội thơ ?
Thánh Tôn nguyên súy, công hầu,
Tao-Đàn lập hội, lựa câu họa vần.
22. Hùng-Vương Quốc-tổ đền thờ ở đâu ?
Đền Hùng hương khói phong vân,
Lâm Thao là chốn nhân dân hướng chầu.
23. Đại vương bẻ gãy sừng trâu ?
Phùng-Hưng bẻ gẫy sừng trâu,
Tôn thờ Bố Cái, sức đâu hơn người.
24. Rừng Lam khởi nghĩa áo nâu anh hùng ?
Lam Sơn, áo vải, lòng trời,
Vua Lê khởi nghĩa, muôn đời ghi công.
25. Giúp vua dựng nghiệp xưng hùng ?
Nguyễn Trãi tên tạc núi sông
Giúp vua dựng nghiệp mở lòng nhân dân
26. Đục chìm thuyền địch dưới sông Bạch-Đằng ?
Yết-Kiêu, Dã-Tượng sả thân,
Đục chìm thuyền địch mấy lần Đằng Giang.
27. Lý triều nổi tiếng cao tăng ?
Lý triều Vạn Hạnh cao tăng.
Cùng Từ-Đạo-Hạnh tiếng vang pháp thiền.
28. Bình Ngô ai soạn bản văn lưu truyền ?
Bình Ngô Đại Cáo, sách tuyên,
Văn tài Nguyễn Trãi lưu truyền mai sau.
29. Mười ba liệt-sĩ thành Yên ?
Thành Yên liệt-sĩ rơi đầu,
Lưu danh Thái-Học, lưu sầu Quốc dân.
30. Bỏ quan treo ấn tu tiên thuở nào ?
Tiên Du treo ấn từ quan,
Giáng Tiên, Từ Thức theo nàng lên tiên.
31. Ai sinh trăm trứng đồng bào ?
Âu-Cơ trăm trứng nở truyền,
Ngàn năm Hồng-Lạc, con Tiên, cháu Rồng.
32. Bình Khôi chức hiệu được trao cho người ?
Bình-Khôi chức hiệu Nguyên nhung,
Lệnh bà Trưng Nhị được phong tướng tài.
33. Tây Sơn có nữ tướng tài ?
Tây Sơn lẫm liệt thần oai,
Quần thoa ai sánh tướng Bùi-thị-Xuân.
34. Cần Vương chống Pháp bị đầy xứ ta ?
Cần Vương vì nước gian truân,
Vua Hàm-Nghi trải tấm thân lưu đày.
35. Tổ ngành Hát Bộ nước nhà ?
Lập nghành Hát-Bộ từ đây,
Tổ sư Đào-Tấn, bậc thầy xướng ca.
36. Khúc ngâm chinh-phụ ai là tác nhân ?
Đoàn thư, Chinh Phụ dịch ra,
Trần-Côn trước tác khúc ca ngậm ngùi.
37. Vua nào sát hại công thần ?
Gia Long từ độ lên ngôi,
Công thần giết hại nhiều người thác oan.
38. Nhà văn viết chuyện Tố Tâm trữ tình ?
Tố Tâm tác giả Song An,
Chữ Hoàng ngọc Phách, lời than tự tình.
39. Thái-Nguyên chống Pháp dấy binh ?
Thái Nguyên chống Pháp dấy binh,
Lưu danh Đội Cấn, gây tình quốc gia.
40. Hà-Ninh tổng-đốc vị thành vong thân ?
Pháp quân tiến đánh thành Hà,
Tuẫn trung Hoàng-Diệu, Chính ca một thời.
41. Vua nào mở nghiệp nhà Trần ?
Chiêu Hoàng nhà Lý truyền ngôi,
Cho chồng Trần Cảnh nối đời làm vua.
42. Nêu gương hiếu-tử diễn âm lưu truyền ?
Diễn âm gương hiếu ngày xưa,
Ghi công Văn Phức, vốn thừa Lý gia.
43. Công lao văn-học Nguyễn Thuyên ?
Hán văn chuyển tiếng nước nhà,
Thơ Nôm, Đường luật chính là Nguyễn Thuyên.
44. Lừng danh duyên hải dinh-điền là ai ?
Kim Sơn, Tiền Hải dinh điền,
Uy danh Công Trứ, tiếng truyền đời sau.
45. Nhà thơ sông Vị biệt tài ?
Tú Xương, sông Vị, không giầu,
Tiếng thơ cao ngạo, ai rầu mặc ai.
46. Vua nào chống Pháp bị đầy đảo xa ?
Duy Tân vì nước rời ngai,
Thực dân uy hiếp đưa ngài đảo xa.
47. Ngày nào kỷ-niệm Đống Đa ?
Mồng năm kỷ-niệm Đống Đa,
Tháng giêng chiến thắng, hùng ca Ngọc-Hồi.
48. Biên thùy tiễn-biệt lời cha dặn-dò ?
Tiễn cha Nguyễn Trãi nhớ lời,
Phi Khanh còn vẳng núi đồi Nam Quan.
49. Mê-Linh xây dựng cơ đồ ?
Bà Trưng khôi phục giang san,
Mê-Linh khởi nghĩa, dẹp tan quân thù.
50. Bến Hàm Tử bắt quân thù xâm lăng ?
Danh Trần-Quang-Khải ngàn thu,
Chương-Dương cướp giáo, bắt tù Hàm Quan.
51. Húy danh hoàng-đế Gia-Long ?
Nguyễn triều khởi sự gian nan,
Bôn ba Phúc Ánh, Bắc Nam hợp lòng.
52. Tướng nào hương khói lăng ông thuở giờ ?
Tả-Quân, thờ phụng Lăng Ông.
Tướng Lê-văn-Duyệt có công phá thành.
53. Rồng thiêng kết nghĩa Âu-Cơ ?
Âu-Cơ tiên nữ dáng trần,
Hợp duyên cùng Lạc-Long-Quân, giống rồng.
54. Thánh Trần nay có đền thờ ở đâu ?
Đức Trần-Hưng-Đạo phá Mông,
Đền thờ Kiếp-Bạc tôn sùng khói hương.
55. Đời nào có chức Lạc-Hầu ?
Ngàn năm thời đại Hùng Vương,
Lạc-Hầu, Lạc-Tướng, chức thường gọi quan.
56. Tướng Châu-văn-Tiếp ở đâu bỏ mình ?
Tướng Châu-văn-Tiếp thân tàn,
Vĩnh-Long, Mang-Thít đầu hàng Tây-Sơn.
57. Danh nho thường gọi Trạng Trình ?
Trạng Trình phong tước Quốc Công,
Bỉnh-Khiêm họ Nguyễn, vốn dòng Cổ-Am.
58. Cha con cùng quyết hy-sinh với thành ?
Hùm thiêng sớm đã về âm,
Tri-Phương cùng với Nguyễn-Lâm giữ thành.
59. Đầm Dạ-Trạch nức uy danh ?
Chống Lương Dạ-Trạch uy danh,
Triệu Vương, Quang-Phục hiển vinh một thời.
60. Sớ dâng chém nịnh không thành từ quan ?
Chu hiền xin chém bảy người,
Vua nghe kẻ nịnh, xin rời chức quan.
61. Công thần vì rắn mắc oan ?
Vì tay Thị-Lộ thác oan,
Công thần Nguyễn-Trãi gia toàn chu di.
62. Ai mời bô lão dự bàn chiến-tranh ?
Diên-Hồng quyết chiến còn ghi,
Đời Trần bô lão kém gì tráng sinh.
63. Vua nào dòng dõi Đế-Minh ?
Tổ Hùng tên hiệu Đế-Minh,
Dương Vương Lộc-Tục con mình phong vua.
64. Vĩnh-Long thất thủ liều mình tiết trung ?
Vĩnh-Long chống Pháp đành thua,
Ông Phan-thanh-Giản ơn vua tuẫn người.
65. Ngày nào trảy hội đền Hùng ?
Dù ai buôn ngược bán xuôi.
Đền Hùng trẩy hội mồng mười tháng ba.Hàng năm kỷ-niệm hai bà,
Tháng hai mồng sáu trầm hà Hát giang.
66. Ngày nào sông Hát, Nhị Trưng trầm mình ?
Hàng năm kỷ-niệm hai bà,
Tháng hai mồng sáu trầm hà Hát giang.
67. Núi nào ngự trị Sơn Tinh ?
Tản-Viên che phủ mây vàng,
Sơn-Tinh chuyện cũ đưa nàng lên cao.
68. Sông nào ghép lại bút danh thi hào ?
Tản-Đà bút hiệu thi hào,
Núi sông hai chữ ghép vào thành tên.
69. Gốc ngờ uồn hai chữ "đồng bào" ?
Cùng trong một bọc rồng tiên,
Trứng trăm con nở nối truyền đời ta.
70. Bôn ba tổ-chức phong trào Đông-Du ?
Đông Du cách mạng sơn hà,
Bội-Châu lừng lẫy tiếng nhà họ Phan.
71. Hùm thiêng trấn đóng chiến khu ?
Hùm thiêng Yên-Thế họ Hoàng,
Nổi danh Hoa-Thám giữ vùng chiến khu.
72. Vua nào thành lập hội thơ Tao-Đàn ?
Đời Lê bình trị thiên thu,
Thánh-Tôn mới lập hội thơ Tao-Đàn.
73. Dẹp Thanh giữ vững giang sơn ?
Thăng-Long giữ vững giang-sơn,
Quang-Trung Nguyễn-Huệ đánh tàn quân Thanh.
74. Thiết triều nằm lả, khiến tàn nghiệp Lê ?
Ngọa Triều tửu sắc liệt mình,
Uổng cho Long-Đĩnh, tan tành nghiệp Lê.
75. Hóa giang giữ trọn lời thề ?
Hóa giang giữ trọn lời thề,
Thánh Trần không thắng, không về tới sông.
76. Mười năm kháng chiến chẳng nề gian lao ?
Mười năm kháng chiến thành công,
Ơn vua Lê-Lợi non sông phục hồi.
77. Móng rùa thần tặng vua nào ?
Kim Quy chuyện móng ngàn đời,
An Dương Vương được rùa trời ban giao.
78. Bình Chiêm, dẹp Tống, Lý trào nổi danh ?
Bình Chiêm, dẹp Tống Lý hào,
Câu thơ Thường-Kiệt: Nam trào, Nam cư.
79. Dâng vua sách lược trị bình ?
Đời Lê lương đống tâm tư,
Đắc Bằng, quốc sách dâng thư trị bình.
80. Trạng nguyên tướng xấu ví mình hoa sen ?
Trạng-Nguyên họ Mạc thấp mình,
Đĩnh-Chi thảo phú ví tình hoa sen.
81. Người Tàu dựng đất Hà-Tiên ?
Hà-Tiên Nam Việt cuối miền,
Nhờ tay Mạc Cửu dựng nên mật trù.
82. Họ Lương chống Pháp, Thái-Nguyên bỏ mình ?
Thái-Nguyên chống Pháp giặc thù,
Ông Lương-Ngọc-Quyến thiên thu tuyệt mình.
83. Quy-Nhơn thất thủ, quyên sinh ?
Quy-Nhơn Võ-Tánh quyên sinh,
Đài cao đốt lửa, chiếm thành Tây-Sơn.
84. Lê triều sử-ký soạn thành, họ Ngô ?
Sĩ-Liên, Sử-Ký Đại Toàn,
Triều Lê soạn thảo, danh thần họ Ngô.
85. Công thần mà bị quật mồ ?
Nguyễn phò xây dựng cơ đồ,
Tướng Lê-Văn-Duyệt quật mồ thảm thay.
86. "Vân Tiên" tác giả loà mù là ai ?
"Vân Tiên" tác giả ai hay,
Cụ đồ Đình-Chiểu xưa nay mù lòa.
87. Đại-Từ nổi tiếng tú tài ?
Đại-Từ cách mạng sơn hà,
Hải-Thần, cụ Nguyễn bôn ba nước ngoài.
88. Đem nghề in sách miệt mài dạy dân ?
Thám Hoa Nhữ Học thiên tài,
Học nghề in sách miệt mài dạy dân.
89. Dâng vua cải cách điều trần ?
Tâu vua Trường Tộ điều trần,
Tiếc thay Tự-Đức canh tân không màng.
90. Sánh duyên công chúa Ngọc-Hân, vua nào ?
Ngọc-Hân tài sắc vẹn toàn,
Quang-Trung Nguyễn-Huệ, điện vàng sánh duyên.
91. Thi nhân nổi loạn họ Cao ?
Văn tài Bá Quát vô tiền,
Quốc-Oai treo ấn, cự thiên, kháng đình.
92. Xây thành đắp lũy, họ Đào là ai ?
Lũy thầy, Đồng-Hới, Quảng-Bình,
Duy-Từ nổi tiếng xây thành khai sơn.
93. Họ Phan lãnh ấn khâm-sai ?
Khâm-sai Bắc-Việt chiêu dân,
Cụ Phan-Kế-Toại, văn thần vua phong.
94. Phòng khuê vọng tiếng thuyền chài, tương-tư ?
Trương Chi hát vọng khuê phòng,
Mỵ Nương nghe tiếng đem lòng tương-tư.
95. Đông y lừng tiếng danh sư ?
Đông-y Hải-Thượng danh sư,
Dương An Toàn Thạch, đề thư tụng truyền.
96. Lời thề diệt địch bên bờ Hóa giang ?
Trận này không phá giặc Nguyên,
Không về Thanh-Hoá, lời nguyền Đạo Vương.
97. Vân-Đồn ai thắng danh vang ?
Vân-Đồn thắng địch tuyệt lương,
Quân Nguyên nản chí, công dường Khánh-Dư.
98. Am Mây ẩn dật chẳng màng lợi danh ?
Bạch-Vân về ngụ, tâm tư,
Thi văn, lý đoán, ẩn cư Trạng Trình.
99. Mùa xuân nào phá quân Thanh ?
Quang Trung thần tốc phát binh,
Mùa xuân Kỷ-Dậu, chiếm thành Thăng-Long.
100.Ai người tài giỏi đời Trần
Đục chìm tàu địch dưới sông Bạch Đằng