Phụ Nữ Việt Nam

1. PHỤ NỮ VIỆT NAM
Nếu ai nghĩ rằng người phụ nữ Âu Tây đã tiến một bước khá dài trong việc đòi hỏi nam nữ bình quyền thì họ phải ngạc nhiên tại sao người phụ nữ Đông Phương chưa thấy nói năng gì về sự đòi hỏi quyền hành của họ. Nhất là người phụ nữ Việt Nam, với cái nhìn trung thực nơi vai trò của họ, họ không cần phải đòi hỏi quyền bình đẳng vì vai trò của họ trong gia đình thực sự là trên hết. Theo tâm lý, dầu cần một người chồng để nương tựa, nhưng thực tế, người phụ nữ Việt Nam quán xuyến mội việc trong gia đình và ngay cả sự đối xử với anh em họ hàng, hàng xóm láng giềng. Chẳng thế mà ông bà ta có câu: "Dâu dữ mất họ, chó dữ mất láng giềng." Mới chỉ là con dâu mà ảnh hưởng đã như thế thì vai trò của người vợ và người mẹ trong gia đình giá trị như thế nào...? Bạn đã có câu trả lời.

Ảnh hưởng theo quan niệm của người Trung Hoa ngày xưa, vai trò người phụ nữ Việt Nam đã không được chú ý nhiều. Phạm vi hoạt động của người phụ nữ hầu như chỉ được đóng khung trong môi trường gia đình. Thời đó, người con gái được huấn luyện theo "Tứ Đức, Tam Tòng." Người con gái lý tưởng phải hội đủ bốn đức là "công, dung, ngôn, hạnh" nghĩa là ngoài việc trau dồi nhan sắc còn phải biết thông thạo nữ công, gia chánh cho tới lời ăn tiếng nói, hạnh kiểm và trinh tiết nữa. Ngoài ra nếp sống của người phụ nữ thứ tự được chia ra làm 3 giai đoạn gọi là tam tòng: "Tòng Phụ," "Tòng Phu," và "Tòng Tử."

Khi còn bé, người con gái hoàn toàn tùy thuộc vào cha mẹ, kể cả vấn đề trọng đại nhất là hôn nhân. Cha mẹ toàn quyền định đoạt; "Cha đặt đâu con ngồi đấy." Khi lấy chồng thì lại hoàn toàn tùy thuộc vào người chồng; "Phu xướng phụ tòng" và thuộc hẳn gia đình nhà chồng "gánh vác giang sơn nhà chồng" và sau này nếu người chồng có mệnh hệ nào thì cuộc đời người đàn bà kém may mắn lại tùy thuộc vào các con "Phu tử tòng tử."
Xã hội Việt Nam thời xưa đánh giá và đòi hỏi người phụ nữ phải hoàn toàn tiết nghĩa, thủy chung. Vì nấc thang giá trị này, người phụ nữ phải chịu đựng hy sinh, chẳng thể coi hạnh phúc riêng tư hơn là bổn phận với chồng con và danh dự gia đình vì đó là điều quan trọng nhất.

Từ thế kỷ 19, khi luồng gió văn minh Âu Tây bắt đầu thổi vào xã hội Việt Nam thì vai trò của người phụ nữ cũng từ từ có những thay đổi theo. Từ môi trường thuần túy gia đình, người phụ nữ Việt Nam bước dần vào sân khấu cuộc đời, chen vai sát cánh với nam giới trong nhiều lãnh vực. Thời điểm này, vai trò của người phụ nữ được chú ý đến nhiều hơn. Trong một vài lãnh vực tên tuổi, người phụ nữ bắt đầu nổi bật. Ngoài trách nhiệm "Nội Tướng" trong gia đình, lo tròn bổn phận với chồng con, người phụ nữ nhận thêm những công tác xã hội, tiếp sức với nam giới, xuất hiện ngoạn mục bên cạnh đức lang quân. Từ vai trò "nâng khăn sửa túi" cho chồng, người phụ nữ đã đảm nhận đúng nghĩa vai trò người "Bạn Đường" nghĩa là người vợ đã cùng sát cánh chung vai với người chồng chia sẻ mọi thành công, thất bại trên bước đường đời.

Đất nước trải qua những thăng trầm, xã hội biến đổi nhất là giai đoạn từ năm 1975. Hoàn cảnh mới xô đẩy người phụ nữ Việt Nam bước hẳn xuống cuộc đời. Có thể nói giai đoạn này hơn bao giờ hết, vai trò của người phụ nữ Việt Nam trở nên thật quan trọng. Tuy không có một chuẩn bị chuyển tiếp, người phụ nữ đã không bỡ ngỡ khi nhận trọng trách với gia đình và xã hội. Thật đáng khâm phục, trong rất nhiều trường hợp, người mẹ, người vợ Việt Nam đã đóng vai trò cột trụ gia đình trong những giai đoạn "đổi đời" vừa qua. Sức bền bỉ chịu đựng và lòng hy sinh cùng với sự khôn ngoan tháo vát của người phụ nữ Việt Nam đã giúp họ nhiều trong vai trò bên ngoài thiên chức làm mẹ, làm vợ.

Nhìn chung hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua các thời đại đã nêu những tấm gương sáng cho phụ nữ năm châu. Môi trường chính của người phụ nữ Việt Nam vẫn là mái ấm gia đình. Khi hoàn cảnh đòi hỏi, người phụ nữ hy sinh lăn xả vào và đưa vai gánh vác việc xã hội với nam giới. Lịch sử Việt Nam xưa nay không thiếu gì những anh thư liệt nữ dám gánh vác chuyện sơn hà xã tắc, không thiếu những gương hy sinh tiết nghĩa, những gương chịu đựng, tần tảo vì chồng vì con.

Loạt bài viết này chủ đích nói lên vai trò và giá trị người phụ nữ Việt Nam. Người viết mong được tô thêm nhiều điểm son cho nữ giới. Thời điểm tương lai, những dấn thân và đóng góp càng ngày càng hăng say của phụ nữ sẽ tăng thêm phần giá trị căn bản đích thực của người phụ nữ Việt Nam với những nét đặc thù Đông Phương mà mọi người ngưỡng mộ với hy vọng rằng sẽ không giải phóng để người phụ nữ Việt Nam biến đổi hoàn toàn theo phụ nữ Âu Mỹ.

Người viết hy vọng rằng bao giờ người phụ nữ Việt Nam vẫn còn bảo trọng mái ấm gia đình, coi hạnh phúc của chồng con là ưu tư số một của đời sống, thiên chức làm mẹ làm vợ là thiên chức cao quí nhất, thì dù có thời gian, không gian và hoàn cảnh nào, giá trị của người phụ nữ Việt Nam vẫn cao vời vợi.

Bài viết gợi ý này mong nhận được những quan điểm của độc giả bốn phương, nhất là nữ giới để chúng ta thêm rộng đường thảo luận thử tìm một phương hướng đúng nhất giúp nhau thăng tiến cho cuộc đời thêm ý nghĩa.
2. VAI TRÒ PHỤ NỮ VIỆT NAM XƯA VÀ NAY

Đã sinh ra làm kiếp con người, ai mà không trải qua những hỉ, nộ, ái, ố. Ai mà không nếm qua những cay đắng trong cuộc sống để rồi mới đạt tới chân hạnh phúc. Hạnh phúc đối với người đàn ông bao la rộng lớn bao nhiêu thì với người đàn bà, với người vợ lại hạn hẹp và thu gọn bấy nhiêu.

Nơi người đàn bà, hạnh phúc chỉ gói tròn trong một mái ấm gia đình. Tình yêu chồng vợ, sự ngoan ngoãn của con cái và sự hiếu thảo của mình đối với cha mẹ. Hoặc có đi xa hơn một tí thì cũng chỉ này ngoài ngưỡng cửa, rụt rè theo bước chân chồng làm quen với xã hội, giao tiếp với một số bạn bè thân thuộc. Rồi thôi, nguyên thủy lại trở về nguyên thủy, để xoay quanh công việc bếp núc, ruộng vườn và chăm lo cho con cái.

Thoáng nghe thì dễ nhưng có làm mới thấy rằng khó. Thử đặt mình vào vai trò của họ mới thấy lời nói này không ngoa! Chẳng phải đàn bà được sinh ra để ví như những cành hoa đủ màu sắc tô điểm cho cuộc đời thêm đẹp, và cũng chẳng phải được sinh ra để ăn, rúc vào một xó và... đẻ như gà đâu!

Do đó người phụ nữ dù ngày xưa hay ngày nay thì lúc nào cũng chỉ là một. Căn bản đạo đức được hấp thụ từ đời này sang đời khác từ thế hệ này sang thế hệ kia đã ăn sâu vào trong tâm não. Nó như những mạch máu luân lưu trong cơ thể. Nhưng máu còn có thể ngưng đọng khi nhịp tim ngừng đập chứ còn luân lý, đạo đức con người tồn tại cho đến muôn đời. Do đó, cuộc sống văn minh có làm cho họ thay đổi thì cũng chỉ là những thay đổi bên ngoài; vật chất xa hoa cũng chỉ làm cho áo quần họ thêm đẹp thêm xinh, và những cạm bẫy cám dỗ chung quanh chính là để cho họ nhận biết đâu là chân đâu là giả. Cho nên, làn sóng văn minh có ồ ạt xô tới thì họ lại càng vươn cao. Vươn cao để thực thụ hưởng cái hạnh phúc tuyệt vời trong cuộc sống làm vợ chứ không phải tình yêu chỉ cho đi mà không hề được đáp trả như ngày xưa, chỉ biết hy sinh, đau khổ và than trách, mà một số chị em phụ nữ đã ngấm ngầm chống đối bằng cái chết - dù chết bằng bất cứ hình thức nào - để làm bàn đạp cho thế hệ sau vươn lên. Giờ này làm gì còn cảnh cha mẹ ép duyên hoặc gả bán con cái, làm gì có những cuộc hôn nhân trao đổi bằng đau khổ và nước mắt. Làm gì còn chuyện "Năm chàng 20 thiếp đã tròn 40" để làm đề tài cho sự nhạo báng.

Thế nhưng giòng sông nào chả có những vực nước xoáy. Sóng biển trôi giạt vào bờ mang theo những bọt trắng xóa trông hiền hòa dễ yêu bao nhiêu thì ngoài khơi gào thét hung hãn bấy nhiêu. Lòng con người cũng thế, lòng người đàn bà cũng thế. Đôi lúc nó phẳng lặng như nước hồ thu, đôi lúc nó dịu dàng như đôi mắt người mẹ ngồi nhìn con ngủ nhưng đôi lúc có những xáo trộn mạnh đã làm biến đổi hẳn con người của họ. Khó biết đâu mà lường vì nếu như ngọn sóng vô tri vô giác vào những tháng biển động đã nuốt hàng ngàn người dưới lòng biển, như những vực nước xoáy đã kéo những chiếc thuyền mỏng manh xuống tận cùng lòng đất để hả cơn thịnh nộ thì người đàn bà? Những giận dữ hoặc những đớn đau của họ sẽ đi về đâu? Đàn bà khác đàn ông chỗ đó. Dù cay đắng cách mấy thì cũng chỉ biết nuốt hờn tủi trong lòng. Dù giận dữ cách mấy cũng vẫn làm mặt vui để che mắt thế gian, để giữ thể diện cho gia đình.

Bạn thử nghĩ khi ăn một tô phở mà thiếu ớt, tương, giá, hành, chanh, rau thơm thì nó đâu còn ngon lành gì nữa dù nồi nước lèo nấu trong vắt và hương vị thơm ngào ngạt. Trong gia đình cũng thế, ngoài những hạnh phúc nồng nàn đôi khi họ vấp phải những khó khăn trong vấn đề sinh kế, hoặc những bất đồng ý kiến giữa vợ chồng và có thể những ngỗ nghịch hỗn hào hoặc đua đòi theo chúng bạn chơi bời lêu lỏng của đám con cháu làm họ lo lắng đến mất ăn mất ngủ thì xin các bà đừng nản; hãy ví thử những trở ngại đó cay như ớt, chua như chanh, mặn chát như nước mắm. Bạn hãy ước lượng khi nêm vào tô phở. Nó không theo một phương pháp quy định nào cả vì nếu nước lèo mặn, hãy vắt vào đó gấp đôi số lượng chanh thường dùng và thêm một ít giá. Cũng có khi cần vắt bốn hoặc năm miếng chanh thay vì một nếu gặp loại chanh còi ít nước. Một tô phở chỉ ăn trong miệng còn mất nhiều thời giờ và công phu như vậy nói chi đến cuộc sống làm người.

Con người khác cây cỏ, khác đồ ăn. Con người có khối óc và trái tim. Khối óc biểu tượng cho lý trí và trái tim biểu tượng cho tình cảm thương yêu. Chính vì có khối óc và trái tim mà người phụ nữ đã hiểu được giá trị và trách nhiệm của mình trong cuộc sống. Một cuộc sống dài nối tiếp bằng những vai trò nặng nề. Vai trò làm dâu, làm vợ và làm mẹ. Như vậy để trở thành một người phụ nữ hoàn toàn đâu phải là dex
13. PHỤ NỮ VIỆT NAM TRƯỚC XÃ HỘI HIỆN ĐẠI

Có nhiều bạn về phía nam giới đã lên tiếng phàn nàn với Xí Nga rằng tại sao trong mục phụ nữ chỉ nói đến cái hay cái đẹp của người đàn bà mà không dám phơi bày những điều không nên không phải đáng chê trách của họ. Nhất là trong thời buổi đang nhập nhằng giữa mới và cũ, giữa Âu và Á -- Một giao tranh khủng khiếp của hai nền văn hóa khác biệt?
Để phẫn nào dung hòa và nói lên sự thật của những thắc mắc đó, kể từ số này, Xí Nga sẽ lẫn lượt nêu lên những ý kiến chung của một số độc giả nam cũng như nữ, xây dựng cũng như đả phá nhằm mục đích nói lên thực tại của cuộc sống nơi gia đình, tìm hiểu căn nguyên của sự chống đối, bất mãn ngõ hẫu giảm bớt phẫn nào sự đổ vỡ mà bây giờ ly dị đang nổi lên như căn bệnh dịch của thời đại. Một chứng bịnh nguy hiểm lan tràn mau lẹ và mạnh mẽ trong mọi tẫng lớp và mọi hoàn cảnh, nơi gia đình cũng như tư tưởng của từng cá nhân.

Muốn trị liệu một chứng bệnh, có vị bác sĩ nào không tốn kém ít nhiều thời giờ tìm hiểu những nguyên do phát sinh và diễn biến trong quá trình để định bệnh? Cho nên chứng ta đừng lấy làm lạ khi phải đi ngược dòng thời gian để tìm hiểu về nền văn hóa Việt Nam và những tập tục khắt khe đối với người phụ nữ. Tìm hiểu những đau khổ uất ức ngấm ngẫm từ muôn thế hệ mà cho đến bây giờ khi thực thụ đặt chân và sống trên các nước Âu Tây thì sự uất ức bị bung ra như nước vỡ bờ không sao kềm hãm...

Lê Thao Chuyên